Tarihi geçmiş füze! Amerika Kiev'i bir kez daha yarı yolda bıraktı: ATACMS'lerde sorun büyük
Pentagon bütçe belgelerine atıfta bulunan Obektivno.bg, ABD stoklarında bulunan ve Ukrayna'ya teslim edilmesi söz verilen eski ATACMS füzelerinin bazılarının son kullanma tarihlerinin 2015 gibi erken bir tarihte geçtiğini söyledi.
Pentagon'un son beş yıldaki bütçe belgelerine göre, ABD Ordusu'nun bu füzeleri operasyonel ömürlerini uzatmak için modifiye etmek için bir milyon dolardan fazla paraya ihtiyacı var. Bu, bu eski füzeleri Ukrayna'ya göndermenin pratikliği ve etkinliği konusunda endişelere yol açtı.
Biden yönetiminin, ABD tarafından sağlanan ve menzili 300 kilometreye kadar çıkabilen ATACMS'yi kullanarak Ukrayna'nın Rus topraklarının derinliklerine saldırmasına izin verme kararı, bazı analistler tarafından Donald Trump'ın olası görevine dönmesi öncesinde çatışmanın tırmanması olarak değerlendirildi.
Ancak, yıllık ABD Ordusu bütçe raporları farklı bir tablo çiziyor. Yaşlanan ATACMS'leri modernize etme projesi, ABD ordusunun onları daha gelişmiş bir füze sistemine yükseltmeye çalışmasıyla önemli bir mali yük haline gelmiş gibi görünüyor.
ATACMS'LERDE SORUN BÜYÜK
Savunma Bakanlığı'nın füze tedarikine ilişkin yıllık bütçe raporlarına göre, ABD envanterindeki ATACMS'lerin bir kısmı 2015 yılı gibi erken bir tarihte sona ermişti. 1 Ekim 2015'te başlayan 2016 mali yılında, ABD Ordusu, 2016 mali yılı bütçe raporunda belirtildiği üzere, "10 sona ermiş ATACMS'yi değiştirmek ve sözleşmesel hizmet ömürlerini sıfırlamak" için 30,1 milyon dolar ayırdı.
ATACMS'nin 10 yıllık bir operasyonel ömrü olduğundan, 2015'te modifiye edilen füzelerin de 2025'te tekrar hizmet ömrünün sonuna ulaşması bekleniyor.
2016 ve 2021 mali yılları arasında ABD Ordusu, 1.075 ATACMS birimini modifiye etmek için toplam 1,22 milyar dolar yatırım yaptı. Ayrıca, 2020 mali yılında ABD Ordusu 240 ATACMS daha satın aldı ve 2024 mali yılı bütçe raporuna göre Mart 2023'e kadar toplam birim sayısını 1.575'e çıkardı.
Bu arada, ABD Ordusu son yıllarda ATACMS'yi daha gelişmiş ve güçlü Precision Strike Missile [PrSM] ile değiştirmek için çalışıyor. 2025 mali yılı için son bütçe raporu, ABD kuvvetlerinin son üç mali yılda envanterlerine istikrarlı bir şekilde daha fazla PrSM birimi eklediğini gösteriyor. Ordu tarafından satın alınan yeni PrSM sayısı 2023 mali yılında 42'den 2024 mali yılında 110'a yükseldi ve 2025 mali yılında 230'a ulaşması bekleniyor.
MALİYET YÜKSELDİ
Her bir ATACMS füzesinin maliyeti yaklaşık 1 milyon dolar iken, daha yeni olan PrSM'nin fiyatı füze başına 2 milyon doların üzerindedir.
ATACMS gibi füzeler söz konusu olduğunda, raf ömrünün dolduğu iddiaları güvenilirlikleri ve güvenlikleri konusunda ciddi endişelere yol açabilir. Füzeler, ister depoda olsun ister olmasın, zamanla bozulabilen çok sayıda kritik bileşen içerir.
Bir füzenin raf ömrü sadece bir etiket değil, aynı zamanda temel unsurlarının durumunun önemli bir göstergesidir. En riskli faktörler arasında yakıttaki kimyasallar ve elektronik sistemler yer alır. Son kullanma tarihi, motor gücünün azalması veya navigasyon sistemlerinin arızalanması gibi etkinlikleriyle ilgili önemli sorunlara yol açabilir.
Bu, son kullanma tarihi geçtikten sonra uygun şekilde bakımı yapılmayan bir füzenin, tasarlandığı görevi yerine getiremeyebileceği anlamına geliyor.
Raf ömrü dolan yakıtla birlikte gelen başlıca sorunlardan biri yakıtın potansiyel bozulmasıdır. Katı veya sıvı olsun, füze yakıtı zamanla dengesiz hale gelebilir. Bu, fırlatma sırasında beklenmeyen arızalara ve en kötü durumda felaketle sonuçlanan arızalara yol açabilir.
Bu sadece teorik bir sorun değil; düzgün bir şekilde depolanmayan eski füzelerin amaçlandığı gibi çalışmadığı belgelenmiş vakalar da var. Ayrıca füzenin elektronik sensörleri ve navigasyon sistemleri, yaşla birlikte bozulan malzemeler ve teknolojiler kullandıkları için zamanla bozulabilir.
FÜZELERİN RAF ÖMRÜ DOLDU
Bu durum sadece vuruşların isabet oranının düşmesine yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda hedef belirlemede başarısız olma veya değişen muharebe koşullarına cevap verememe riskini de artırıyor.
Bu potansiyel risklere rağmen, raf ömrü dolmuş tüm füzeler tamamen kullanılamaz değildir. Ömürlerini uzatan ve etkinliklerini garantileyen bir bakım ve yükseltme sürecinden geçebilirler.
Askeri kuvvetler, eski füzelerin raf ömürleri dolduktan sonra bile güvenli bir şekilde fırlatılabilmesini sağlamak için genellikle düzenli denetimler ve onarımlar gerçekleştirir. Bu, sensörler ve elektronik sistemler gibi kritik bileşenlerin değiştirilmesini ve yakıtın kararlılığının kontrol edilmesini içerir.
Bu adımlar atıldığı takdirde, raf ömrü dolmuş olsa bile füzenin makul bir güvenlik ve etkinlikle kullanılması mümkün olabilir.
Ancak düzenli bakımdan geçmeyen füzelerin endişe yaratabileceği inkar edilemez. Askeri çevrelerde, gerekli bakımı almamış eski füzelerin kullanılmasının potansiyel riskleri hakkında tartışmalar var ve bu da savaş alanında ek sorunlar yaratabilir.
Ancak uygun depolama ve bakımla bu füzeler mutlaka çalışamaz durumda değil, ancak güvenlik ve güvenilirlikleri konusu da hafife alınmamalıdır.
Sonuç olarak, ATACMS gibi raf ömrü dolmuş füzelerin potansiyel olarak etkisiz veya tehlikeli olabileceği fikri geçerlidir. Ancak, gerekli inceleme ve onarım sürecinden geçerlerse, askeri operasyonlar için yeterince etkili olabilirler, ancak eski füzelerin kullanımıyla ilişkili risklerin dikkatlice analiz edilmesi ve yönetilmesi gerekir.