Adaları İtalya'ya nasıl verdik? 1945'te İsmet İnönü kabul etmeyince...
Adalar Denizi'nde yüzlerce yıl Osmanlı hakimiyetinde kalan toprak parçaları, Libya'dan geri çekilmekte olunduğu bir sırada Balkan Savaşı patlak verince 'sonradan geri alınmak üzere' İtalyanlara verilmişti.
Türkiye kıyılarındaki Adalar grubunun Yunanistan hakimiyetine nasıl geçtiği sık sık tartışma konusu oluyor. Sosyal medya platformu Twitter'da Mustafa Güldağı ismiyle paylaşımlar yapan bir yazar, Adalar meselesini çok anlaşılır ve yalın bir dille anlattı. Kısa sürede binlerce vatandaşın paylaştığı mesaj silsilesi Adalar-Libya-İtalya-Balkan Savaşı bağlantısını gözler önüne serdi. Yani aslında emperyalist devletlere el açan Atina yönetiminin 1945'e kadar orada esamesi bile okunmuyordu.
ADALAR VE YUNANİSTAN
Sarı renkli yerler Yunanistan'ın. Türkiye'ye neredeyse bitişik olan adalar bile Yunanistan'ın. Türkiye'den okunan ezan bazı adalardan duyulmaktadır. Bu harita Ege ve Akdeniz'de Türkiye'ye manevra alanı bırakmıyor. Bu nasıl oluştu?
1911 yılında İtalyanlar Libya'ya saldırmış ve bizi barışa zorlamak için Rodos ve 12 Ada'yı geçici olarak işgal etmişti. "Libya'dan askerinizi çekmezseniz adalara el koyarız" demişlerdi. Türkiye'ye en yakın adalar İtalya'ya geçti. İtalya ile anlaşma yapıldı.
1912'de yapılan Uşi Antlaşması'na göre biz Libya'dan askerimizi derhal çekecek, daha sonra da İtalya adaları derhal bize teslim edecekti. Uşi, İsviçre'de bir semt. Anlaşma orada yapıldı. Sonra ne oldu dersiniz.
Tam bu sırada Balkan Harbi çıktı. Yunanlar 12 Ada'yı işgal için hazırlanıyordu. Biz adaları Yunanlılara kaptırmamak için İtalyanlara "Savaş sonuna kadar adalarda kalın" demek zorunda kaldık. Bu, menfaatimize uygundu. Stratejik karardı.
En sonunda Lozan Antlaşması'nın 15. maddesiyle 12 Ada'yı İtalya'ya bıraktık. Diğer bazı adaları da Yunanistan'a. 2. Dünya Savaşı'nda tehdit altında kalan İtalyanlar hem Libya'dan, hem de adalardan çekilme kararı alıncaya kadar adalardaki hâkimiyeti devam etti.
Tarih 1943'ü gösteriyordu. Mussolini kendi devletinin derdine düşüp adaları boşaltma emrini verdi. Türkiye'ye, "Adaları sizden almıştık, gelin adalarınızı tekrar alın" dediler. Dönemin Cumhurbaşkanı İnönü almayı reddetti.
Adaları İtalyanlar'dan sonra Almanlar işgal etti. Almanlar 1945'te yenilmeye başlayınca adaları boşaltmak zorunda kaldılar. Türkiye'ye "Gelin eski adalarınızı geri alın" dediler. Cumhurbaşkanı İnönü ve hükümet yine almaya yanaşmadı. Sonra ne oldu?
1945'te İngiliz donanması Almanların boşalttığı 12 Ada'yı işgal etti. Yunanistan, İngiltere'den adaları istedi. 1947'de yapılan Paris Konferansıyla 12 Ada Yunanlılara verildi. Burnumuzun dibindeki adalar bile Yunanların oldu. Hâlbuki alabilirdik.
Bu adalar şunlar: Türkçe adıyla Batnoz, Lipso, Leryoz, Kilimli, İstanköy, İstanpulya, İncirli, İlyaki, Sömbeki, Kerpe, Herki, Meis ve Kaşot’tur. Bu adalar Anadolu’nun devamı olan kıta sahanlığı üzerindedir ve fiziki bakımdan Anadolu’nun bir parçasıdır. Lakin Yunanların oldu.
Hele bu 12 ada grubuna bağlı olan bir ada var ki neredeyse Türkiye'ye bitişik: Meis Adası. Antalya'ya 2 km mesafede. Navtex ilan edip Oruç Reis gemisini gönderdik. Yunanlar izin vermedi ve Meis Adası önüne savaş gemicikleri koydular. Meis Adası bize büyük engel.
Meis adasının Yunanistan'a bırakılmasının bedelini ödüyoruz. Meis adası Yuanistan'a 580 km uzaklıkta. Türkiye'ye 2 km uzaklıkta. Meis adası şuan Türkiye'nin Akdeniz'e açılıp sondaj yapmasını engelliyor. Zamanında Meis adasının alınmaması büyük hata.
Resimdeki 12 adanın Yunan isimleri ve yerleri. Bakın Türkiye'ye ne kadar yakın olduklarına. "Simi" yani Türkçe adı ile Sömbeki adası Türkiye'ye 7 km uzaklıkta, Yunanistan'a 425 km uzaklıkta. Nasıl Yunanistan'a verilir. Türkiye bunları alma planını çoktan ayarladı bile.
Erdoğan bir konuşma sırasında arkasına koydurttuğu "Mavi Vatan" haritası 12 adayı Türkiye hâkimiyetinde gösterdi.Bu harita ve konuşma Yunanistan'ı çıldırttı.Lozan ve diğer anlaşmalarda adalar konusunda verilen tavizi bozmak ve geri almak devlet planıdır. İdeolojik düşünmeyin.
Akdeniz karıştı. Daha da karışacak. Akdeniz üzerinde manevra yetkisi çok olan devlet üstünlük sağlayacak. Türkiye, adalardan yakın olanları alma planı yapıyor. Anadolu'ya gelmek kolay kalmak zordur. Zor coğrafyadır. Evanjelistler Anadolu'yu parçalama planı yaptı.
Anadolu'daki direniş ve güvenlik, deniz alanları ve hâkimiyeti genişletilip korunarak sağlanır. Türkiye bunu 3 yıldır başarı ile yaptı ve yapmaya devam edecek. Tam bu sırada içeriye dikkat etmeli. "Devlet, vatan, millet" organizesi korunmalı. Bozulmaya çalışılıyor.
Sondaj gemileri sadece petrol doğalgaz aramak için değildi. Deniz güvenliği için.Sondaj bahanesi ile askeri alanı genişletmek, deniz sınırını ve hakkını korumak için. Baskıyı kıyılardan uzak tutmak için. Stratejik üs anlaşmaları yapmak için. Deniz istihbaratını yaymak içindi.
Anadolu'da kalmak zordur. Bazen tavizler versek de, bazen geri çekilsek de, bazen can versek de biz yıllarca bunu başardık. Zor coğrafya. Kolay değil. Sabır.