İran Dışişleri Bakanlığı, Tahran'ın Zengezur Koridoru konusunda Moskova'dan gelen açıklamalardan rahatsızlığını Rusya'ya iletti. İran Dışişleri Bakanlığının yazılı açıklamasına göre, Dışişleri Bakan Yardımcısı Mücteba Demirçi, Rusya'nın Tahran Büyükelçisi Alexey Dedov'u bakanlığa davet ederek görüştü.
Son dakika: Jahrein tutuklanarak cezaevine gönderildi
ZENGEZUR KORİDORU İÇİN 3+3 GÖRÜŞMELER ÖNEMLİ
Zengezur Koridoru ile ilgili yapılan görüşmede "Uluslararası kabul görmüş sınırların değişmesine ve bölgedeki jeopolitik değişikliklere karşı çıkılmasıyla birlikte tüm ülkelerin çıkarları ve meşru kaygılarının dikkate alınması gerektiği" belirtildi.
Sorunları çözmek ve bölgede barış ve istikrarı tesis etmek için tüm tarafların çıkarlarının göz önünde bulundurulması gerektiğini ifade eden Demirçi, İran, Rusya, Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan arasındaki 3+3 görüşmelerinin önemli olduğunu söyledi.
Dışişleri'nden Azerbaycan’da gerçekleştirilen seçim açıklaması: 'Tarihi önem taşımaktadır'
"İRAN'IN OLUŞTURULMASINA KARŞI ÇIKTIĞI POZİSYONLAR BÖLGENİN JEOPOLİTİK YAPISINI DEĞİŞTİRMEZ"
Dışişleri Bakanlığının açıklamasında, Zengezur Koridoru'ndan açıkça söz edilmese de İran basınında görüşmeyle ilgili yer alan haberlerde, İran'ın Rusya'ya "Zengezur" konusundaki rahatsızlığını ilettiği bildirildi. İran'da güvenlik bürokrasisine yakınlığıyla tanınan "Nournews" adlı internet sitesinin haberinde, "Kafkasya bölgesinde uluslararası alanda tanınan sınırların değişmesi ve jeopolitik değişikliklerin diğer ülkelerin çıkarları ve meşru kaygılarıyla çatışması bu bölgede kalıcı barışın tesisini engellemektedir. İran'ın Zengezur Koridoru'nun oluşturulmasına karşı açıkladığı pozisyonlar değişmez." açıklamasına yer verildi.
Narin'in babasından ilk açıklama: Devlet kızımın kanını yerde bırakmayacak
"RUSLARA ZENGEZUR TAVSİYESİ"
Yarı resmi Tesnim Haber Ajansı da söz konusu haberi, "Ruslara Zengezur tavsiyesi: Bu hayali koridor oluşturulamayacak" başlığıyla verdi.
Fenerbahçe-Galatasaray maçı cumartesi mi pazar mı? FB-GS maçı ne zaman,...
ZENGEZUR KORİDORU'NUN OLUŞTURULMASINDA ERMENİSTAN, RUSYA VE İRAN'IN TUTUMU
Azerbaycan ile Ermenistan arasında Karabağ bölgesi için yaşanan 44 günlük savaşı fiilen sona erdiren ateşkes anlaşmasının bir parçası olarak Ermenistan, Batı Azerbaycan ile Nahçıvan arasında bir ulaşım koridorunun inşasını kabul etmişti.
Polat davasında tutuklu kalmadı! Dilan Polat'ın lüks araçları hakkında karar...
ERMENİSTAN VE İRAN AYNI 'JEOPOLİTİK RİSK OLUŞTURUR' İDDİASINDA BULUNDULAR
Ermenistan ise Zengezur Koridoru olarak adlandırılan bu ulaşım bağlantısının, egemenliğini ve dolayısıyla İran sınırını etkileyeceği endişesiyle çeşitli bahaneler ileri sürerek anlaşmayı uygulamaktan bugüne kadar kaçınmıştı.
Tahran yönetimi de koridorun kendisi açısından ekonomik ve güvenlik alanında çeşitli jeopolitik riskler doğuracağını öne sürerek, bu konuda Ermenistan'a destek vermişti. İranlı yetkililer Zengezur Koridoru'na Tahran'ın açık bir şekilde karşı olduğunu birçok kez dile getirmişti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, 19 Ağustos'ta Azerbaycan'a yaptığı son ziyaret sırasında Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ülkesinin Zengezur Koridoru'nun kurulmasına destek verdiğini ifade etmişti. Lavrov, Ermenistan'ın Zengezur'u kapalı tutması yüzünden bölgede bağlantı zorluğu yaşandığını söylemişti.
Son dakika: İstanbul'da metrobüs yangını
"MOSKOVA'NIN ZENGEZUR KORİDORU KONUSUNDAKİ KARARI KESİNDİR"
Daha sonra Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova'nın 28 Ağustos'ta konuyla ilgili açıklamalarının ardından İran'da Rusya'nın tutumuna yönelik hassasiyet daha da arttı.
Zaharova, İran'ın kaygılarına rağmen ülkesinin, Azerbaycan'ı Ermenistan'ın Syunik kenti üzerinden Nahçıvan'a bağlayacak Zengezur Koridoru'nun oluşturulmasını desteklediğini belirterek, koridora yönelik engellerin kaldırılmasının Ermenistan'la yapılacak üçlü barış görüşmeleri çerçevesinde mutlaka tartışılacağını da söylemişti.
İran'ın tutumu sorulduğunda ise Zaharova, "İran tarafının Zengezur Koridoru hakkındaki endişelerini gördük ve açıklama için Tahran ile iletişime geçilmeli ancak Moskova'nın bu konudaki tutumu kesindir." ifadelerini kullanmıştı.
Dr. Ayşegül Ketenci, Zengezur Koridorunun açılmasının önemini hazırladığı 3 soruda ele almıştı;
Yasemin Ceren Topçu (Kaya) kimdir? Yasemin Ceren ne iş yapıyor...
1-)ZENGEZUR KORİDORU'NUN AÇILMASI NEDEN ÖNEMLİ?
2020 yılında, 2. Karabağ Savaşı Azerbaycan’ın mutlak üstünlüğüyle sona erince, bölgedeki güç dengesinin yeniden şekillenmesinin de yolu açılmış oldu. Savaş sonrasında imzalanan anlaşmada, Ermenistan’ın yaklaşık 30 yıldır elinde tuttuğu topraklardan geri çekilmesi öngörülmüş ve burada oluşacak güven atmosferi sayesinde yeni ulaşım koridorlarının hayata geçirileceği belirtilmişti. Azerbaycan ile Nahçıvan arasında açılacak yeni ulaşım bağlantısı, bu anlaşmanın en önemli maddelerinden biri oldu. Öyle ki Orta Asya’dan Azerbaycan’a ulaşan ulaşım koridorları tam da bu noktada bıçak gibi kesiliyor ve Azerbaycan'ın Nahçıvan ve sonrasında Türkiye ile bağlantı kurması engellenmiş oluyordu. Ulaşım koridorunun yeniden tesis edilmesi uzun ve meşakkatli bir süreç. Ancak bu gerçekleşirse, bahse konu güzergah boyunca kesintisiz şekilde Orta Asya ve Avrupa arasında Hazar ve Türkiye üzerinden geçecek bir güzergah hayata geçirilmiş olacak. Bu durumda, Türkiye’nin sadece Azerbaycan ile değil, tüm Orta Doğu ile ticaret hacminin artması söz konusu. Zengezur Koridoru'nun hayata geçirilmesiyle Türk Dünyası’nın ticari, lojistik ve siyasi bağları güçlenecek. Zengezur, Türk Dünyası'nın parlayan yıldızı olma potansiyeline sahip.
İslam Memiş'ten dolar uyarısı! Çok ucuz kaldı, hazır olun...
2-) KORİDORDA HANGİ AKTÖRLER HANGİ AMAÇLARLA YER ALIYOR?
Zengezur birçok ülkenin ilgi alanına giren bir coğrafyada yer alıyor. Çok karmaşık bu denklemin en önemli tarafları; İran, Ermenistan, Azerbaycan, Rusya ve Türkiye.
Türkiye-Azerbaycan arasındaki kadim dostluğun yanında TANAP sayesinde Azerbaycan gazı Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınıyor ve böylece gönül bağı ekonomik bağlarla da perçinleniyor. Bir tarafta Ermenistan’ı yenilgiye uğratıp, işgal altındaki topraklarını kurtarmış, TANAP sayesinde Türkiye ve Avrupa’ya gaz gönderebilen, Türk Devletleri Teşkilatı'nda etkinliği başta olmak üzere birçok ülkeyle bağlarını güçlendirmeye çalışan bir Azerbaycan duruyor. Diğer yanda ise Mahsa Amini olaylarıyla içten içe kuvvetle sarsılan, ülkenin birçok yerinde protestolara sahne olan, ambargolar yüzünden hidrokarbon kaynaklarını istediği gibi dünya pazarlarına açamayan ancak bölgesel gelişmelere yakın angajman, devlet dışı aktörler, nükleer enerji çalışmaları gibi birçok farklı unsurla bölgesinde dominant güç olabilmek için yıllardır olağanüstü gayret göstermiş bir İran bulunuyor. Yani yakın coğrafyasında etki alanı kurmaya çalışan, sınırdaş iki aktör.
Kendini bölgesel bir güç olarak gören İran, Azerbaycan’ın, İran’da yaşayan Azeriler için bir cazibe merkezi haline gelmesinden çekinirken, Zengezur’un açılmasıyla Ermenistan ile bağlantısının kopması sebebiyle Karadeniz’e çıkışının engelleneceğini öngörüyor. Bu durum İran için kendi aleyhine bir sınır değişikliği ve jeostratejik bir gerileme olarak değerlendiriliyor. Bu da İran açısından, Karadeniz’e ve Rusya’ya ulaşamamak, Kafkasya’da etki alanının azalması ve Kuşak-Yol üzerindeki geçiş ülkesi olma gücünü yitirmesi olarak algılanıyor. İran’ın bütün bu algıları ve savları bir yana, Zengezur ile ilgili kaygının asıl sebebi, Azerbaycan ve Türkiye’nin bölgede daha etkin hale gelmesinden çekinilmesi. Türkiye-Azerbaycan arasında 2. Karabağ Savaşı'ndaki dayanışma ve askeri işbirliği sayesinde iki aktör bölgede yükselen güçler olarak öne çıkıyor. Bu konjonktürde, İran’ın, bölgedeki güç dengesinin kendi aleyhine değişmesini arzu etmediği ve söylemlerini keskinleştirdiği görülüyor.
Karabağ Zaferi sonrasında imzalanan anlaşmanın 9. maddesinde, Rusya’nın Zengezur Koridoru üzerinde kontrolü elinde bulunduracağı hükmü yer alıyor, bu durum Rusya’nın bu coğrafyada güçlü bir konuma geçmesini sağlıyor ve denetim üstünlüğüne vurgu yapıyor.
Orta Vadeli Program (OVP) nedir? 2024 OVP'de neler var?
3-) KORİDORUN AÇILMASI NELERİ DEĞİŞTİRECEK?
Zengezur Koridoru üzerinde birçok aktörün birbirinden farklı çıkar alanları olduğundan, çarpışan çıkarlar coğrafyadaki gerginliğin artmasına da sebep oluyor. Zengezur’un açılması, bütün bölge ülkelerinin kendi aralarında ve diğer coğrafyalarla bağlantı kurmasını kolaylaştıracak, ticaret ve lojistik ilişkilerinin güçlendirilmesiyle, refahın artmasına paralel olarak gerginliklerin yerini yeni iş ilişkileri alacak. Trans Hazar Ulaşım Güzergahı (CTN) ve Uluslararası Kuzey-Güney Ulaşım Koridoru’nun (INSTC) geliştirilmesi Avrasya’nın tedarik hatlarının ve transit konumunun güçlenmesi anlamına geliyor. Bahse konu faydaların elde edilmesi amacıyla bütün bölge ülkeleri için faydaların ön plana çıkarılacağı bir söylemin geliştirilmesi gerekli. İlaveten hiçbir bölgesel aktörü dışlamadan, ortak akıl çerçevesinde ticari ve siyasi bağları geliştirmenin yolları aranırsa yeni fikirler ve çözüm önerileri hayata geçirilebilir.
Zengezur’un geleceğinin ve burada güvenliğin nasıl sağlanacağının, bölge ülkelerinin ajandalarında olması önemli. Zengezur, Türk Dünyası'nın parlayan yıldızı olabilir ancak potansiyelinin ortaya çıkarılması için üzerindeki gölgelerin, belirsizliklerin ortadan kaldırılması gerekiyor. Tarihi Türk yurdu olan bu coğrafyanın parlayan bir yıldız haline getirilmesi; bölgede zenginliğin, refahın ve çok boyutlu işbirliklerinin geliştirilmesi, sürdürülebilir kılınmasıyla doğrudan bağlantılı.
Yorum Yaz