Glüten nedir? Glüten hangi besinlerde bulunur? Glüten hangi hastalıklara yol açar?
Glüten kelimesini duymayan yoktur. Hamur işleri için daha sık kullanılan bu ifade özellikle buğdayda bulunan bir protein ailesini ifade ediyor. Peki glüten hassasiyeti olan kişilerde hangi hastalıklara yol açıyor? Hangi gıdalarda glüten var? Glüten hassasiyeti olanlar süt içebilir mi?
Market reyonları arasında gezinirken "glütensiz ürünler" bölümlerine denk gelmişsinizdir. Son yıllarda sık duyduğumuz bu ifade aslında buğday, çavdar, kılçıksız buğday ve arpa gibi tahıllarda bulunan bir protein ailesi. Glütenin ve gliadindir isimli proteinlerden Gliadin, glütenin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerinin çoğundan sorumlu.
Buğday unu suyla karıştırıldığında uzayan bir tutkal gibi kıvam elde edilir. Bu, hamurun kabarmasını sağlayan şey, yani glüten.
HANGİ BESİNLERDE GLÜTEN VAR?
Tam buğday, buğday kepeği, arpa, çavdar, irmik, bulgur ve darı; kraker, ekmek, galeta unu, makarna, kurabiye ve hamur işleri; sosisler, diğer işlenmiş etler, marine edilmiş etler, etli hamur işleri ve dondurulmuş yemekler; patates cipsi, mısır cipsi ve müsli barlar; un, bulyon ve bazı et sularıyla koyulaştırılmış soslar glüten yönünden oldukça yoğun besinler.
Glütenin çoğu insan için bir yan etkisi yok ancak bazı sağlık sorunları yaşayanlarda bunun tüketimi rahatsızlıklara yol açabiliyor.
ÇÖLYAK HASTALIĞI
Glüten intoleransının en şiddetli şekli olan Çölyak Hastalığı, vücudun glütene yabancı bir istilacı olarak davrandığı bir otoimmün bozukluk. Tek tedavisi yaşam boyu boyu buğday, arpa, çavdar yulaf tahıllarında bulunan glütenden uzak bir beslenme olan bu hastalıkta az miktarda gluten bile vücuda zarar verebilir.
GLÜTEN İNTOLERANSI
Çölyak dışı glüten duyarlılığı adı da verilen bu durumun tam bir tanımı yok. Ancak kişi glütene olumsuz tepki verdiğinde doktor bu teşhisi koyabilir. Bireyin diyetinden glüten içeren besinler 1-3 ay boyunca çıkarılır. Bu süre boyunca negatif semptomların azalması ve glütenle beslenmeye devam edildiğinde negatif semptomların tekrar görülmesiyle birlikte bu tanı koyulur.
HUZURSUZ BAĞIRSAK SENDROMU
Huzursuz bağırsak sendromuyla birlikte görülen rahatsızlıklar glüten tüketimiyle bazen birlikte artış gösterebilir. Glüten diyeti uygulayan bazı hastalarda da, semptomların azaldığı gözlenmiş durumda.
HASSASİYETİ OLANLAR SÜT TÜKETEBİLİR Mİ?
Glüten konusunda hassasiyet yaşayanların bazıları laktoza karşı da duyarlı olabiliyor. Bu nedenle glütensiz diyetlerde süt şekeri olan laktozdan da uzaklaştırma yapılabilir.
