iPhone'un olay yaratan özelliği: Çağrılar artık kayıt altında, peki bu yasal mı?

Apple’ın İOS 18.1 sürümüyle birlikte yeni özelliği sayesinde tekrar gündeme geldi. Bu özellik milyonlarca kullanıcıya göre suç teşkil ediyor. Telefon araması sırasında tüm konuşmayı kayıt altına alan bu özellik, birçok tartışmayı peşinde getirdi.

Yeni özellikle ses kaydı ‘Notlar’ uygulamasına kaydedilebilecek. Kullanıcılar, kaydedilen telefon görüşmelerinde ‘Notlar’ı açıp tekrar dinleyebileceksiniz ve yazılı olarak dökümünü ve özetini alabilme fırsatına sahip olacaksınız.

TÜRKİYE’DE ÇAĞRI KAYDETMEK SUÇ MU?

Peki bu durum Türkiye’de yasal mı? İzinsiz ses kaydı almanın ve bunu kişinin aleyhinde kullanmanın cezası nedir? iPhone telefonlara getirilen bu özelliği uygulamak suç teşkil eder mi? Konuyla ilgili tüm merak edilenleri Avukat Yusuf Enes Arslan ve Avukat Kerem Olcayto, milliyet.com.tr’ye açıkladı.

CEZA ALABİLİRSİNİZ!

İzinsiz telefon görüşmelerinin kayıt alınması durumunun suç teşkil edebileceği konusunda açıklama yapan Avukat Kerem Olcayto,“Kişiler arasında aleni olmayan konuşmaları kişinin rızası dışında herhangi bir aletle dinleyen, cihaza kaydedenlerin kanunda 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ile cezalandırılacağına dair hüküm var. Bu tespit edilirse kanunda belirtildiği gibi bir kişinin rızası dışında ses kaydı alındığı ve bunun aleyhine kullanıldığı anlaşılırsa 2 yıldan 5 yıla kadar cezası var. Daha önceden bir sabıka kaydı yoksa, ilk suç kaydıysa en alt sınırdan ceza verilir, yani 2 yıl gibi bir cezası olur.”dedi.

TÜRKİYE’DE BU DURUM GEÇERLİ OLACAK MI?

Bu özelliğin Türkiye’de kullanımının sorun yaratma konusunda hukuki boyutlara değinen Olcayto, “Telefonda var olan bir donanımsal özellikle çağrı kaydetme eklenebilir. Özelliğin eklenmesiyle ilgili o ülkede bunun yasak olup olmamasının öncelik olduğunu düşünmüyorum. İşin hukuki olup olmama kısmı şurada başlıyor. Eğer telefon esnasında kayıt işlemi başladığında, kaydedildiğine dair bildirim karşı tarafa gitmiyorsa, bizim yasamızda karşı tarafın rızası olmadığı için bu yasak oluyor.

İŞLEM SUÇ OLACAĞINA KARAR VERİR

Bunun telefonda özellik olarak bulunması tek başına bir suç değildir. İşin hukuki kısmı, suç olup olmadığı ile alakalıdır. Mevcutta kullanılan görüntülü konuşma özelliklerinde ekran görüntüsü veya fotoğraf çekildiğinde fotoğrafın alındığına dair uyarı veriliyorsa arama yapıldığında ses kaydı alındığına dair karşı tarafa bir bildirim yapılıyorsa bunda bir sakınca yoktur. Çağrı kaydı yapıldıktan sonra karşı taraftaki kişi uyarıyı bilmesine rağmen konuşmaya devam ediyorsa artık kişinin bir bilgisi vardır. Uyarıya rağmen konuşmaya devam ediyorsa ses kaydı alındığını kabul etmiş oluyor.

RIZANIZ YOKSA GEÇERLİLİĞİ YOKTUR

Burada temel kriter nasıl uygulanacağıdır. Ses kaydı herhangi bir şekilde uyarılmadan alınmışsa bu yasal olmayan yollarla kişinin bilgisi ve rızası dışında alındığı için ses kaydının geçerliliği yoktur. Karşı tarafa ses kaydedildiğine dair bir uyarı giderse, şahıs bilgisi dahilinde konuşmayı sonlandırmıyorsa artık hukuki delil sayılabilir kısmındaki tartışmalara uygun zemin oluşur.” İfadelerini kullandı.

Bazı konularda Yargıtay bu yolla elde edilen verilerin kanuni olarak delil sayılabilir. Bir şahsın kendisine karşı işlenen suçla ilgili hiçbir kanıta ulaşma imkanı olmuyorsa, ani gelişen bir durumsa, ani gelişen bir durum kolluk kuvveti ve yargı ile çözülebilecek durumda değilse izinsiz yapılan kaydın hukuki delil olarak sayılabileceğinden bahsediliyor.

 ‘HABERLEŞME GİZLİLİĞİNİ İHLAL KAPSAMINDA SUÇ SAYILABİLİR’

Eğer kullanıcı bu durumda karşı tarafın izni olmadan kayıt altına alırsa suç teşkil ettiğini söyleyen  Avukat Yusuf Enes Arslan, “Türkiye’de çağrı kaydetme, karşı tarafın bilgilendirilmesi yapılmadan gerçekleştirildiğinde kanunen suç teşkil etmektedir. Türk Ceza Kanunu’nun 133. maddesine göre, aleni olmayan kişiler arası konuşmaların karşı taraf bilgilendirilmeden kaydedilmesi yasaklanmıştır. Kişi kendisiyle yapılan bir görüşmeyi kaydederken dahi diğer tarafı bilgilendirmeksizin kayıt yapması durumunda bu işlem, haberleşme gizliliğini ihlal kapsamında suç sayılabilir. Ancak, Yargıtay içtihatlarında, bilgilendirme yapıldıktan sonra alınan kayıtların bazı durumlarda delil olarak kullanılabileceği görülmektedir. Örneğin, ani bir tehlike veya hak ihlali anında, diğer tarafa “Bu görüşme kaydedilmektedir” şeklinde bir bilgilendirme yaparak kayda başlanırsa, alınan bu kayıt delil niteliği kazanabilir.

YENİ ÖZELLİĞİN TÜRKİYE’DE UYGULANMASI MÜMKÜN MÜ?

Bu özelliğin yasalara uygun şekilde şekilleneceğini söyleyen Olaycto, “iPhone’lara gelecek olan çağrı kaydetme özelliğinin, yalnızca kullanıcının manuel olarak başlatacağı bir buton aracılığıyla çalışacağı düşünülüyor. Bu durumda, kayıt ancak kullanıcı bu butona tıkladığında başlar ve tüm görüşmeler otomatik olarak kaydedilmez. Türkiye ve Avrupa ülkelerinde bu özellik devreye girerse, kaydı başlatan tarafın karşı tarafı bilgilendirme zorunlu hale gelecek. Apple gibi uluslararası teknoloji devi, ülkelerin gizlilik ve haberleşme yasalarına uyum sağlamak zorunda olduğundan, özellikler yasaların gerektirdiği gibi şekil alabilir. Ancak, Apple’ın bu özelliği Türkiye veya Avrupa gibi ülkelerde devreye alması halinde, kullanıcının bilgilendirme yapmadan kayıt alması Apple’a yönelik hukuki riskler doğurabilir. Bu nedenle, Apple’ın yalnızca yerel yasalara tamamen uyum sağlayan bölgelerde bu özelliği devreye alması beklenir.” dedi.

'MAHKEMELERDE DELİL OLARAK KABUL EDİLMEZ’

Bu görüşmelerde izinsiz bir kayıt altına alınması durumunda mahkemenin bunu delil olarak kabul etmeyeceğini belirten Avukat Yusuf Enes Arslan, “Türk Ceza Kanunu’nun 133. maddesi kapsamında, izinsiz çağrı kaydetmenin cezası, kaydın bilgilendirme yapılmadan alınması halinde iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına kadar çıkabilmektedir. Eğer kaydedilen konuşma, bilgilendirme yapılmaksızın üçüncü şahıslara veya topluma ifşa edilirse, ceza artırımına gidilebilir. Ayrıca, özel hayatın gizliliğini ihlal ve haberleşmenin gizliliğini ihlal gibi diğer suçlar kapsamında ek cezalar da öngörülebilir. Bilgilendirme yapılmaksızın kaydedilen veriler, mahkemelerde genellikle delil olarak kabul edilmez.

MAHREMİYET İHLALLERİ YAŞANABİLİR

Türkiye’de iPhone’larda çağrı kaydetme özelliği bulunması, bilgilendirme yapılmadan kayıt alındığında mahremiyet ihlalleri ve güvenlik riskleri doğurabilir. Android cihazların bazı modellerinde, çağrı kaydı başlatıldığında karşı tarafa “Bu görüşme kaydedilmektedir” şeklinde otomatik bir sesli uyarı ile bilgilendirme yapılmaktadır. Bu tür bir uyarı, karşı tarafın kayıt hakkında  target="_blank" rel="noopener">bilgi sahibi olmasını sağlar ve görüşmenin mahremiyetini korur. Apple’ın bu özelliği Türkiye’de devreye alması durumunda, benzer bir bilgilendirme uyarısı veya manuel bir bilgilendirme zorunluluğunun getirilmesi, mahremiyet ve güvenlik risklerini azaltabilir. Aksi takdirde, bilgilendirme olmaksızın alınan gizli kayıtların ifşası veya kötüye kullanılması, kişilerin özel yaşamlarına yönelik ciddi riskler doğurabilir. ”dedi.